|
Đồng chí Châu Văn Liêm sinh ngày 29 tháng 6 năm 1902, ở ấp Rạch Tra, xã Thới Thạnh, quận Ô Môn, tỉnh Cần Thơ (nay là ấp Thới Bình B, xã Thới Thạnh, huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ) trong một gia đình nông dân. Cha làm nghề dạy học nên Châu Văn Liêm được học chữ Hán từ lúc nhỏ, rồi học chữ quốc ngữ ở trường làng, sau đó học ở Cần Thơ. Tháng 7-1922, Châu Văn Liêm được tuyển thẳng vào trường Sư phạm Hậu bổ Sài Gòn và tốt nghiệp hạng ưu. Trong thời gian học ở Sài Gòn, Châu Văn Liêm có điều kiện tiếp xúc với những người yêu nước và sách báo tiến bộ, từ đó, ông thường xuyên tìm đến để trao đổi vấn đề quốc sự với nhà trí thức yêu nước Nguyễn An Ninh.
Năm1924, Châu Văn Liêm về dạy học ở quận Chợ Mới, tỉnh Long Xuyên. Ngày 24-3-1926, cụ Phan Chu Trinh mất, Châu Văn Liêm đã vận động học sinh và đồng bào nơi dạy học tham gia tổ chức lễ truy điệu một cách trọng thể. Châu Văn Liêm về Ô Môn tập hợp những người yêu nước chịu ảnh hưởng tư tưởng của Nguyễn An Ninh, lập đảng Việt Nam Cách mạng phục quốc nhằm liên lạc với các tổ chức cách mạng ở nước ngoài và bắt liên lạc với tổ chức Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên do Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Năm 1927, Châu Văn Liêm được kết nạp vào tổ chức cộng sản này. Đến năm 1928, đồng chí được cử làm Bí thư tỉnh bộ Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên tỉnh Long Xuyên. Năm 1929, đồng chí Châu Văn Liêm được bầu vào Ban Thường vụ Kỳ bộ Nam Kỳ và được cử đi dự Đại hội Thanh niên toàn quốc ở Hương Cảng (Trung quốc). Trở về nước,đồng chí Châu Văn Liêm thành lập tổ chức Đảng cộng sản lấy tên là An Nam Cộng sản đảng. Ngày 3-2-1930, cùng với đồng chí Nguyễn Thiệu, đồng chí Châu Văn Liêm đại diện An Nam Cộng sản đảng dự cuộc họp hợp nhất các tổ chức đảng thành Đảng Cộng sản Việt Nam do đồng chí Nguyễn Ái Quốc chủ trì.
Trở về nước, sau khi hoàn thành sứ mệnh thống nhất các tổ chức cộng sản từ Khánh Hòa đến Cà Mau, đồng chí được giao nhiệm vụ Bí thư Liên Tỉnh ủy Gia Định - Chợ Lớn. Đồng Chí đã chọn Đức Hòa làm địa bàn xây dựng cơ sở và phong trào cách mạng. Từ sự chỉ đạo của đồng chí, chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Chợ Lớn ra đời ngày 6-3-1930, do đồng chí Võ Văn Tần làm Bí thư. Tháng 5-1930, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, phong trào đấu tranh quần chúng diễn ra sôi sục và ngày càng mạnh mẽ, nhiều cuộc biểu tình lớn nhằm giành quyền lợi dân sinh nổ ra ở Nam Kỳ, tiêu biểu là cuộc biểu tình của 1.000 người ở Chợ Mới - Long Xuyên và cuộc biểu tình của nông dân Cao Lãnh. Trước tình hình đó, đồng chí Châu Văn Liêm chủ trương huy động lực lượng nông dân Gia Định - Chợ Lớn nhất loạt tổ chức ba cuộc biểu tình lớn ở Đức Hòa, Hóc Môn và Bà Hom nhằm “chialửa” với Long Xuyên, Cao Lãnh. Đồng chí Lê Trọng Mân chịu trách nhiệm lãnh đạocuộc biểu tình ở Hóc Môn, đồng chí Hồ Văn Long phụ trách cuộc biểu tình ở Bà Hom, đồng Chí Châu Văn Liêm và đồng chí Võ Văn Tần phụ trách cuộc biểu tình ở Đức Hòa. Ngày 4-6-1930, đồng chí Châu Văn Liêm chỉ đạo tổ chức và trực tiếp lãnh đạo cuộc đấu tranh của khoảng 1.500 nông dân kéo về quận lỵ Đức Hòa đưa yêu sách đòi giảm thuế, chống chính phủ bảo hộ đem lính đàn áp khủng bố dân chúng. Đây là cuộc biểu dương lực lượng lớn chưa từng có của nhân dân Nam Bộ dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản kể từ trước đó, làm cho địch khiếp sợ, phải nhờ viện binh từ Sài Gòn và Hóc Môn xuống đàn áp cuộc biểu tình này. Cuộc đấu tranh giữa lúc gay go nhất, đồng chí Châu Văn Liêm dũng cảm bước lên đấu tranh trực diện với bọn thực dân và tay sai, kêu gọi Nhân dân tiến lên. Địch xả súng vào đồng chí và đoàn biểu tình, làm nhiều người chết và bị thương. Đồng chí Châu Văn Liêm anh dũng hy sinh. Là một trong những sáng lập viên của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí Châu Văn Liêm đã nêu cao tấm gương hy sinh vô điều kiện vì phong trào cách mạng và quyền lợi của đông đảo quần chúng lao khổ. Mặc dù cuộc đời hoạt động cách mạng ngắn ngủi, nhưng những đóng góp của đồng chí Châu Văn Liêm cho quê hương, đất nước, trong đó có tỉnh Long An là vô cùng lớn và có ý nghĩa hết sức quan trọng trong những ngày đầu thành lập Đảng. Ghi nhớ công lao đóng góp của đồng chí Châu Văn Liêm đối với sự nghiệp cách mạng của tỉnh Long An, năm 2021, tại Di tích lịch sử Quốc gia ngã tư Đức Hòa, huyện Đức Hòa, UBND Tỉnh Long An đã khánh thành Phù điêu Châu Văn Liêm và cuộc biểu tình phản đối thực dân Pháp tại ngã tư quận Đức Hòa, tỉnh Chợ Lớn ngày 4/6/1930.
Ảnh: Ngày 23/12/2021, UBND tỉnh Long An tổ chức Lễ khánh thành phù điêu đồng chí Châu Văn Liêm và cuộc biểu tình ngày 04/6/1930, tại Khu di tích Ngã tư Đức Hòa, huyện Đức Hòa.
Bài và ảnh: T.T.B
|